Chronisch verslaafd aan arbeidsmigratie

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 19 februari in commissieverband met minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) over arbeidsmigratie. De bijdrage van André Flach is hieronder te lezen.

Naar een selectiever en gerichter arbeidsmigratiebeleid, zo luidt de titel van de nieuwe kabinetsaanpak. En het moet inderdaad selectiever en gerichter. Ik voeg daar namens de SGP aan toe: het moet ook veel minder. Onze economie moet weer gezond worden, zodat we niet langer chronisch verslaafd zijn aan arbeidsmigratie. Bij het demografiedebat zei ik dat alle migratiestromen echt naar beneden moeten, en arbeidsmigratie heeft daar een fors aandeel in. Gek genoeg durfde dit rechtse kabinet geen concreet getal te noemen als streven voor de totale instroomvermindering.

Voor arbeidsmigratie kunnen nu al duidelijke kaders worden gesteld. In de adviesaanvraag voor de SER lees ik dat ook zij zich gaan buigen over de vraag of een bandbreedte kan helpen en welke getallen daarbij zouden horen, terwijl de Kamer zich hier al herhaaldelijk over heeft uitgesproken. Dit is bij uitstek een politieke keuze.

• Is de minister dat met mij eens, en geeft hij duidelijke kaders mee aan de SER?
• Wanneer komt het kabinet met een heldere bandbreedte voor arbeidsmigratie inclusief bijbehorende beleidsvoorstellen?

Daarbij zou de SGP ook graag zien dat instrumenten worden aangereikt voor het bijsturen van het aantal arbeidsmigranten bij overschrijding van de bandbreedte voor de arbeidsmigratie of voor de totale migratie. Graag een toezegging hierop.

Convenant
Werkgevers moeten zorgen voor een fatsoenlijk salaris, goede woning en menswaardige arbeidsomstandigheden. Nog te vaak gaat dat mis. Daarom spreken we binnenkort over een toelatingsstelsel voor uitzenders. Naast wetgeving moeten we ook kijken hoe we het verantwoordelijkheidsgevoel bij werkgevers kunnen aanspreken. Op werkbezoek in Zaltbommel zag ik met eigen ogen hoe een tuinder daar op zijn eigen terrein mooie huisvesting voor arbeidsmigranten had gebouwd. Volgens mij een praktische oplossing, die ook de druk op de woningmarkt verlicht. De gemeente daar biedt ruimte voor huisvesting tot een maximum van 50 arbeidsmigranten, uiteraard onder voorwaarde van het keurmerk SNF/AKF.

• Wil de minister, samen met zijn VRO-collega, kijken hoe dit een landelijke lijn zou kunnen worden?

In diezelfde regio Rivierenland hebben gemeenten en werkgevers in een convenant afspraken vastgelegd over fatsoenlijke huisvesting van arbeidsmigranten. Een prachtig initiatief dat brede navolging verdient.

Inhoudingen
De minister kondigde aan dat hij de inhoudingen op het loon van arbeidsmigranten af wil schaffen. De SGP vindt dit onverstandig. Het risico is dat we hiermee juist grotere problemen voor arbeidsmigranten creëren, zoals bleek uit eerder SZW-onderzoek naar de effectiviteit van deze inhoudingsmogelijkheden. Als inhouden niet meer mag, stuurt een louche werkgever en huisvester voortaan toch een tikkie? Zonder zicht is er immers ook geen toezicht. Ik roep het kabinet daarom op af te zien van deze maatregel.

Robotisering
Als we minder arbeidsmigranten willen aantrekken, zullen we in moeten zetten op alternatieven om de gaten die zij achterlaten in te vullen. In een sector als de land- en tuinbouw wordt daarom werk gemaakt van innovatie, robotisering en het inzetten van mensen die nu nog aan de kant staan. Gaat het kabinet dat ook actief stimuleren, en daar nu al beleid op richten vooruitlopend op het SER-advies? Ik denk aan het programma Robotisering naar de boerenpraktijk. Laten we ervoor zorgen dat Nederland koploper wordt in landbouwrobotisering, zou ik zeggen. De resultaten van het boerenerf kunnen we vervolgens ook inzetten in andere sectoren. Deelt de minister die ambitie, en slaat hij met de minister van LVVN de handen ineen?

Fraude
Ons bereiken signalen dat er Oost-Europeanen zijn die een WW-uitkering krijgen, terwijl ze in hun thuisland verblijven. Zo zijn er Bulgaren die in het winterseizoen in Nederland werken en in de zomer terugkeren om daar op onze kosten van de zon te genieten. De omgekeerde wereld. Eerder waren er al berichten van een grootschalige, georganiseerde toeslagenfraude in Nederland, waarbij miljoenen euro’s belastinggeld verdwenen. In het Verenigd Koninkrijk kwam vorig jaar aan het licht dat een Bulgaarse bende zelfs 50 miljoen pond aan uitkeringen wist te trekken. Ik roep de minister op deze signalen te onderzoeken en fraude bij toeslagen en uitkeringen spijkerhard aan te pakken.

Onder andere Italië heeft de kinderbijslag voor buitenlandse werknemers verlaagd, maar dit stuitte tot nog toe op Brusselse bezwaren. Wil de minister met gelijkgezinde lidstaten in Europa hierover het gesprek aanzwengelen, zodat het wegsluizen van uitkeringen onaantrekkelijk wordt gemaakt?