Commissie doet ontstellende ontdekking over onverdoofd aborteren, SGP wil debat

Het is de beoordelingscommissie voor late zwangerschapsafbrekingen ‘opgevallen dat artsen de foetus bij late zwangerschapsafbreking niet standaard verdoving toedienen’. SGP-Kamerlid Diederik van Dijk spreekt van een ontstellende ontdekking en wil – net als de commissie zelf – dat dit stopt.

In haar jaarrapportage over 2024, die dinsdag door staatssecretaris Tielen naar de Kamer is gestuurd, schrijft de commissie verder dat het ‘zeer wenselijk’ is om bij late zwangerschapsafbreking (vanaf 24 weken zwangerschap) voortaan standaard verdoving toe te dienen. De staatssecretaris repte in haar brief met geen woord over het advies van de beoordelingscommissie.

Van Dijk: “Dit is heel alarmerend. De wetenschap is glashelder dat de ongeboren kinderen om wie het hier gaat, pijn kunnen ervaren. Alleen de gedachte al dat zij zonder verdoving mogen worden gedood, is intens verdrietig.”

Het SGP-Kamerlid vindt het belangrijk dat de commissie deze signalering heeft gedaan: “De politiek móet nu handelen. Allereerst door de aanbeveling van de commissie direct op te volgen: geen enkele late zwangerschapsafbreking mag nog onverdoofd uitgevoerd worden. En tegelijk wil ik een veel bredere bezinning op abortus en op onverdoofd aborteren. Er zijn vanuit de wetenschap veel aanwijzingen dat foetussen pijn kunnen voelen, óók voor de 24 weken. Daarom wordt bijvoorbeeld in ons land bij foetale chirurgie uit voorzorg al standaard verdoving toegepast. Bij abortussen gebeurt dit dus niet. Onbegrijpelijk!”

De SGP, die opkomt voor íeder ongeboren leven en daarom tegen abortus is, stelt een serie schriftelijke Kamervragen aan het kabinet en wil zo snel mogelijk een debat in de Tweede Kamer over onverdoofd aborteren.

De Kamervragen van de SGP zijn hieronder te lezen. 

1. Heeft u kennisgenomen van de bevinding van de beoordelingscommissie dat artsen bij late zwangerschapsafbreking (vanaf 24 weken) niet standaard verdoving toedienen aan het ongeboren kind?
2. Vindt u het ook afschuwelijk dat in Nederland blijkbaar ongeboren kinderen vanaf 24 weken zwangerschap onverdoofd worden gedood? Kunt u de exacte cijfers delen hoe vaak in de afgelopen jaren onverdoofde late zwangerschapsafbreking heeft plaatsgevonden?
3. Wat vindt u van de aanbeveling van de beoordelingscommissie dat het zeer wenselijk is om systemische verdoving toe te passen? Waarom rept u in uw bijgaande Kamerbrief met geen woord over deze aanbeveling van de commissie?
4. Waarom bestaat er geen medische richtlijn ten aanzien van het toedienen van verdoving of pijnbestrijding bij een late zwangerschapsafbreking?
5. Bestaat een dergelijke richtlijn voor het toedienen van verdoving bij late zwangerschapsafbreking in andere landen wel?
6. Oefent u druk uit op de Nederlandse beroepsgroep om zo’n richtlijn zo spoedig mogelijk op te stellen?
7. Wat vindt u van de stelling van de commissie dat het ontbreken van verdoving géén invloed heeft op de beoordeling van de zorgvuldigheid van een melding, aangezien een richtlijn hiervoor ontbreekt? Bent u het ermee eens dat het ontbreken van een richtlijn nooit reden kan zijn om een ongeboren kind pijn te laten lijden?
8. Wat vindt u ervan dat volgens de commissie in dit geval géén sprake was van een onzorgvuldigheid, in acht genomen dat er brede wetenschappelijke consensus bestaat dat ongeboren kinderen (in ieder geval) vanaf 24 weken zwangerschap pijn ervaren?3
9. Kunt u aangeven welke verplichtingen artsen op grond van het gezondheidsrecht hebben om pijn bij ongeboren kinderen te voorkomen?
10. Kunt u bevestigen dat het ontbreken van een medische richtlijn niets afdoet aan de verantwoordelijkheid van de arts om zelfstandig een verantwoorde behandelwijze te kiezen?
11. Welke rol speelt hierbij volgens u het voorzorgsbeginsel, waarnaar ook in de uitleg van artikel 24 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (recht op gezondheid) wordt verwezen?
12. Bent u bekend met wetenschappers die stellen dat het ongeboren kind al in een veel vroeger stadium pijn ervaart, of dat pijn vóór 24 weken zwangerschap niet kan worden uitgesloten?
13. Kunt u bevestigen dat bij foetale chirurgie het gebruik van verdoving wél gebruikelijk is, in ieder geval bij een zwangerschap vanaf 16 weken, zoals ook blijkt uit een interview met foetaal chirurg Monique Haak?
14. Is de praktijk van het standaard toepassen van verdoving bij foetale chirurgie verplicht in een richtlijn? Zo ja, heeft deze richtlijn ook betrekking heeft op chirurgische handelingen bij zwangerschappen vóór 24 weken?
15. Klopt het dat bij abortus voor 24 weken het toedienen van verdoving niet verplicht is?
16. Als het zo is dat in richtlijnen voor foetale of prenatale chirurgie verdoving wél standaard is, maar bij abortus en late zwangerschapsafbreking niet, wat vindt u daar dan van?
17. Hoe beoordeelt u dit verschil in het licht van het non-discriminatiebeginsel?
18. Bent u het ermee eens dat het kunnen voelen van pijn bij ongeboren kinderen van morele en ethische betekenis is, ook al kunnen zij hierop niet zelf reflecteren?
19. Bent u, alles overwegende, bereid om een grondige bezinning te starten op het ervaren van pijn bij ongeboren kinderen en het (uit voorzorg) toepassen van verdoving bij zowel abortus als late zwangerschapsafbreking?
20. Bent u het ermee eens dat het beëindigen van de zwangerschap na 24 weken in allerlei opzichten dusdanig ingrijpend is, dat het eigenlijk in Nederland niet zou moeten voorkomen?