Een strik eromheen? Dát gaat de SGP nog iets te snel...

Op woensdag 2 oktober debatteerde de Tweede Kamer met minister Heinen van Financiën tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen. Namens de SGP was André Flach aanwezig bij het debat. Zijn bijdrage is hieronder te lezen.

Twee weken geleden beleefde deze minister een nieuwe ervaring: het overhandigen van het koffertje, een mooie traditie! Als ik het goed zag, zat er een strik om de begrotingsstukken die in het koffertje zaten. Voor de SGP gaat dát nog iets te snel. Maar voor ik daar op in ga, eerst iets anders.

Overheidsfinanciën
Want dit debat is ook een moment voor beschouwing en reflectie. Eind vorig jaar heb ik een motie ingediend met het verzoek om ‘realistischer te ramen’. Elk jaar zien we veel onderuitputting, geld dat niet uitgegeven wordt. Ik ben blij dat de minister dit oppakt, maar het is iets wat voortdurend aandacht behoeft en soms op gespannen voet staat met ambities. Kan de minister hier op reflecteren?

Voor de komende jaren ziet het begrotingsbeeld er redelijk uit. Begrotingstekort en schuldenquote blijven binnen de normen. Maar vooral op middellange termijn ziet het er niet goed uit. Deze minister wordt beschreven als begrotingshavik, iemand die op de centen let. En terecht, daar vindt u de SGP aan uw zijde! Ongelimiteerd geld uitgeven, meer uitgeven dan er binnenkomt en de rekening doorschuiven naar de toekomst is onverstandig. Nu, maar ook op de middellange termijn. Wat is de concrete inzet van de minister daarin? Het is bekend dat de minister, net als de SGP, geen fan is van belastingverhogingen. Dan kom je al snel bij het beperken van uitgaven. Welke keuzes ziet hij voor zich als het gaat om onze twee grootste uitgavenposten: volksgezondheid en sociale zekerheid?

Kindgebonden budget
Dan de meer specifieke onderdelen van de begroting. Goed dat het kabinet opnieuw in het kindgebonden budget investeert, en logisch dat de hoogste inkomens daar geen of minder recht op krijgen. Maar wat gebeurt er als je goed kijkt? Het afbouwpercentage wordt enorm verhoogd. Het gevolg? Middeninkomens betalen een deel van de rekening! Gezinnen die zo’n 1,5 keer modaal verdienen, gaan er nauwelijks op vooruit en in sommige gevallen gaan ze er zelfs op achteruit. Waarom kiest het kabinet daarvoor?

De SGP heeft bij de Politieke Beschouwingen een motie ingediend, en aangehouden, om het kindgebonden budget ook voor middeninkomens meer te verhogen. Haal geen geld weg bij middeninkomens, is mijn pleidooi. Deelt de minister de visie van de SGP dat middeninkomens er de afgelopen jaren maar bekaaid vanaf kwamen? En hoe staat hij in dat licht tegenover onze motie? Als dit kabinet middeninkomens wil steunen, lever dan ook boter bij de vis. We staan uiteraard open voor betere dekkingen.

Eenverdieners
In het belastingstelsel is de afgelopen jaren blindgestaard op belastingkortingen. Terwijl uit onderzoeken blijkt dat de rek er totaal uit is. De keuze om meer te gaan werken hangt niet alleen af van de belasting. Zoals de Raad van State terecht aangeeft, speelt ook de manier waarop zorgtaken worden ingevuld en de behoefte aan vrije tijd een rol. Ik wil dit kabinet dan ook complimenteren dat er nu een andere weg wordt ingeslagen. Geen starre focus op kortingen, maar een tariefsverlaging. Daar wordt het stelsel beter van! En ook de kloof tussen één- en tweeverdieners groeit daardoor niet of nauwelijks voor lage inkomens. De SGP zal er bij de behandeling van het Belastingplan verder op ingaan en voorstellen doen om de kloof te verkleinen, maar toch de volgende vraag aan de staatssecretaris:

• Het kabinet werkt aan een taakopdracht rond de herziening van het belastingstelsel, wordt daarin ook een verkleining van de kloof tussen één- en tweeverdieners meegenomen?

Kinderarmoede
Ten slotte als het over het gezin gaat: de kinderarmoede. Persoonlijk vind ik het enorm schrijnend om te zien dat het nauwelijks lukt om kinderarmoede goed aan te pakken. Er worden lapmiddelen toegepast door bijvoorbeeld schoolmaaltijden gratis te verstrekken. Terwijl het veel beter is om problemen bij de bron aan te pakken. De focus op financiën kan afleiden van de daadwerkelijke oorzaken. Hoe zorgt dit kabinet voor een bredere aanpak? Ik denk aan de inzet van lokale netwerken, maatschappelijke initiatieven, en bredere ondersteuning van gezinnen.

Ontwikkelingssamenwerking
De SGP is niet te spreken over de botte bezuinigingen op Ontwikkelingssamenwerking. Honderden miljoenen euro’s minder naar onze verre naaste, dat gaat er bij ons niet in. Eerst bezuinigt het kabinet structureel 2,4 miljard euro. Daar komt echter nog bij dat de uitgaven losgekoppeld worden van het BNI. Waar is dat op gebaseerd? Klopt het dat deze afspraak niet uit het hoofdlijnenakkoord komt?

Zorg
Met een nijpend personeelstekort is het spannend in de zorg. De oplossing ligt volgens mij in het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden, door méér waardering, een beter salaris, maar ook het beperken van de regeldruk. Waar we op kunnen besparen is het voorkómen van kosten. Neem valpreventie: maar liefst 112.000 65-plussers kwamen vorig jaar op de Spoedeisende Hulp terecht door een val. Een enorme kostenpost, die met goede valpreventie grotendeels voorkomen kan worden. Wil het kabinet daar meer op inzetten?

Het voorkomen van kosten is ook het verminderen van de vraag naar zorg.
Natuurlijk moeten degenen die zorg nodig hebben, daar ruimhartig gebruik van kunnen maken. Maar niet elk wissewasje rechtvaardigt een bezoek aan de huisarts. En niet elke opvoedingskwestie rechtvaardigt een beroep op jeugdhulp of geestelijke gezondheidszorg. Is de minister bereid om samen met zijn collega van VWS het gesprek aan te zwengelen over de grenzen van collectief gefinancierde zorg, tegen de achtergrond van de schaarste aan mensen en middelen?

Verkeersveiligheid
Eeen ander terrein waar preventie van levensbelang is, is verkeersveiligheid. U kent de SGP als een partij vóór het leven, ook in het verkeer geldt dat. Verkeersongevallen zorgen voor leed en verdriet. Daarnaast is de maatschappelijke schade groot, zo’n dertig miljard euro op jaarbasis. Het programma Meer Veilig van het vorige kabinet – waarmee geïnvesteerd wordt in onder meer veilige, regionale N-wegen – stopt na 2025. Dat is de verkeerde prioriteitstelling. De SGP stelt daarom voor te investeren in verlenging van het programma Meer Veilig en andere verkeersveiligheidsmaatregelen. Investeringen in verkeersveiligheid leveren geld op! Graag een reactie.

Gemeentefinanciën
De financiële situatie van gemeenten is zorgelijk, net als de kabinetsplannen daarvoor. De SGP vraagt ook aandacht voor de uitkering van de vervoersregio’s Amsterdam, Den Haag en Rotterdam en van de veiligheidsregio’s. Het gaat om brede doeluitkeringen, maar ze lijken ten onrechte als specifieke uitkering meegenomen te zijn en ze zouden dus ook onder de korting vallen. Wil de minister deze onjuistheid herstellen?

Anders dan het Hoofdlijnenakkoord spreekt de Miljoenennota van een efficiëntiekorting op de specifieke uitkeringen. Betekent dit dat er compensatie komt als de veronderstelde 10 procent niet reëel blijkt? Kan de regering aangeven waar zij de hoogte van de korting op baseert?

Geld alleen lost niet alles op. Soms lijkt het voor gemeenten ook dweilen met de kraan open. Neem de openeinderegelingen, zoals de WMO en de Jeugdzorg. Gemeenten hebben nauwelijks invloed op de instroom, maar draaien wel voor de kosten op. Hoe kan daar mee regie vanuit gemeenten op komen?