Energietransitie zit op een scharnierpunt

Op woensdag 29 januari debatteerde de Tweede Kamer met minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) over regionale energie strategieën (RES) en wind op zee. De bijdrage van SGP-Kamerlid André Flach is hieronder te lezen.

De energietransitie zit op een scharnierpunt. Het is complex. We moeten daarom verder kijken dan gigawatt- en CO2-ambities. Het gaat om een goede inbedding van maatregelen in het energiesysteem, afstemming van opwek en gebruik, maar ook om het meenemen van bedrijven en huishoudens.
Het beleid moet zorgen voor herkennen en aanhaken, in plaats van afschrikken en afhaken. In dit verband enkele zorgen en vragen.

Wind op zee
Het kabinet wil naar 70 gigawatt wind-op-zee, een veelvoud van de huidige tien windparken. Terugkijkend zie ik verschillende weken waarin het heel weinig waait en wind-op-zee nauwelijks stroom produceert .

• Wat betekent het voor de leveringszekerheid in de weken met mist en weinig wind en voor het energiesysteem als we zo gaan leunen op wind-op-zee?
• Hoe gaat de minister onderschatting van de gevolgen voor leveringszekerheid en energiesysteem voorkomen?

Daarbij komt dat het net op zee de komende decennia veertig miljard euro meer kost dan gedacht.

• Rekent de minister die systeemkosten integraal mee bij het kostenplaatje van wind-op-zee?

De SGP wil niet eenzijdig leunen op wind-op-zee en pleit voor verbreding van de energiemix.

Gevolgen milieu
Het kabinet wil zoveel mogelijk windturbines op zee, minder op land. Tegelijkertijd wordt gewaarschuwd voor de gevolgen voor zeebodem en zeeleven. Er lopen verschillende onderzoeken.

• Wanneer kan hier meer inzicht in gegeven worden?
• Wordt gezorgd voor de hand aan de kraan?

Business case wind op zee
Deze vragen nemen niet weg dat we de komende jaren moeten werken aan meer wind-op-zee. Die ontwikkeling is afhankelijk van industriële elektrificatie.
En andersom. Hoe zorgt de minister ervoor dat dit samen op gaat? De businesscase voor wind-op-zee verslechtert zienderogen.

• Hoe gaat de minister hiermee om?
• Er ligt een routekaart voor industriële elektrificatie uit 2021. Wordt deze bijgesteld?
• Gaat de minister elektrolyse en waterstofproductie meenemen in de routekaart wind-op-zee?
• Worden hiervoor ook tenders opgesteld?

Wind op land
Wind-op-land projecten hikken aan tegen de onduidelijkheid rond de milieunormen. Waarom duurt dat zo lang? De SGP wil met het oog op behoud van draagvlak voor wind op land betere bescherming van omwonenden tegen onder meer laagfrquent geluid. Ik roep het kabinet op om te kiezen voor adequate geluidsnormering en een duidelijke afstandsnorm.

RES
Regionale Energie strategieën gaan vliegen als de kracht van de samenleving benut wordt. Laatst hoorde ik van een gemeente waar felle discussie was over plaatsing van enkele grote windturbines. Toen een alternatief van meer, maar kleinere windturbines bij lokale bedrijventerreinen op tafel werd gelegd, draaide de discussie als een blad in de wind. Ondernemers werden enthousiast, omdat ze zo kunnen werken aan energiehubs waarmee het net ontlast wordt en zij kunnen verduurzamen.

• Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat de samenleving meegenomen wordt en dat gestuurd wordt op het combineren van lokale opwek en gebruik?

Ook energiecoöperaties kunnen een belangrijke rol spelen.
We willen niet dat vooral buitenlandse investeerders er met onze SDE-subsidie vandoor gaan. Ik kreeg het signaal dat bij duurzame energieprojecten op Rijksgronden energiecoöperaties regelmatig het nakijken hebben .
Een gemiste kans.

• Kan voorrang gegeven worden aan energiecoöperaties?

Kies bij het OER-programma voor oer-Hollandse productie!

In de RES-sen gaat het veel over wind en zon. Ik zie graag meer inzet op duurzame warmteproductie. Gelet op de congestieproblematiek hebben we dat keihard nodig. Er is veel potentie voor kleinschalige warmteprojecten, maar de instrumenten zijn hier niet op toegesneden. Zo las ik dat er in Twente veel potentieel is voor ondiepe geothermie, maar niemand voelt zich geroepen om te investeren in een eerste demonstratieproject. Op nationaal niveau zie ik dat twee jaar geleden een Taskforce Versnelling geothermie is gestart, maar daar zit naar mijn gevoel nog weinig schot in.

• Hoe gaat de minister duurzame warmteproductie aanjagen?

Stikstof
Energieprojecten hadden al problemen door de stikstofproblematiek. Dat is er niet beter op geworden. Terwijl die projecten onder aan de streep juist zorgen voor stikstofreductie! Een stikstofslot voor deze projecten kan niet waar zijn.
De Kamer heeft een half jaar geleden per motie gevraagd om een stikstofvrijstelling.

• Welke varianten liggen nu op tafel? Zorg ervoor dat dit niet doorgeschoven wordt.

Duurzame warmte uit vloeibare biomassa
Tijdens een eerder commissiedebat heb ik een punt gemaakt van het SDE-knelpunt voor duurzame warmte uit vloeibare biomassa. Daar is toen geen reactie op gekomen. Daarom leg ik het nogmaals voor. Projecten voor duurzame warmte uit vloeibare biomassa hebben een probleem. Ze hebben te maken met een forse kostenverhoging door de afschaffing van het verlaagde accijnstarief voor de zware stookolie. De fiscus maakt nog geen verschil tussen groene en fossiele stookolie. Ondertussen gaat de SDE-subsidie naar nul vanwege de gasreferentie.

• Kan de minister ervoor zorgen dat er gecorrigeerd wordt voor de accijnsverhoging?