16 januari 2025

Flach over waterstof en groen gas

Op donderdag 16 januari debatteerde de Tweede Kamer met minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) over waterstof, groen gas en andere energiedragers. André Flach nam namens de SGP deel aan het debat. Zijn inbreng is hieronder te lezen.

Waterstof
Enthousiasme is aanstekelijk. Wie herkent dat niet als je op werkbezoek gaat. En zeker in het energieveld gebeuren mooie dingen. Tegelijkertijd is het belangrijk om het geheel te blijven bekijken: hoe passen ontwikkelingen in het geheel van het energiesysteem? Wat is een optimale inpassing? Dat geldt ook voor waterstof en groen gas.

Eerst waterstof en een inleidend opmerking hierover. De industrie kan niet zonder waterstof. Hetzij door import van waterstofdragers, bijvoorbeeld uit zonovergoten ontwikkelingslanden, of door blauwe of groene waterstof van eigen bodem. Waterstofproductie voor elektriciteitscentrales is echter minder aantrekkelijk, vanwege de omzettingsverliezen. Overtollige stroom kan energetisch beter weggezet worden via power-to-heat, zoals elektrische boilers. De rol van waterstof moet niet overschat worden. Maar we moeten wél snel aan de slag, want we kunnen sowieso niet om waterstof heen.

Groot knelpunt is het hoge nettarief voor elektrolysers. Komt er een vrijstelling voor elektrolysers op strategische locaties? Dan dragen elektrolysers, maar ook batterijen, juist bij aan het balanceren van het net. Ik begrijp dat de ACM dwarsligt in verband met Europese regels. Waarom kan het dan in Duitsland wél? Hoe kijkt de minister aan tegen een elektrolyseconvenant met het bedrijfsleven, zodat investeringsbereidheid omgezet wordt in daden?

De industrie maakt zich terecht zorgen over de REDIII-verplichting voor groene waterstof. Zeker bij ammoniakproductie. Die groene waterstof is er nog nauwelijks en zal duur zijn. Tegelijkertijd is voor groene waterstofproductie zekerheid nodig over waterstofafname. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat de verplichting afgestemd wordt op de haalbaarheid en betaalbaarheid ervan? Gaat zij samenwerken met buurlanden voor een vergelijkbare implementatie van de Europese verplichting? Wordt bij ammoniakproductie de mogelijkheid geboden om blauwe in plaats van groene waterstof in te zetten? Wat gaat de minister doen om bij specifieke productgroepen het gebruik van groene waterstof aan de vraagkant te stimuleren? Als vraag naar bijvoorbeeld groen staal gecreëerd wordt, heeft Tata Steel hier minder last van goedkoop grijs staal uit Azië.

Het kabinet bezuinigt 1,2 miljard euro op energieopslag en waterstof.
Wat betekent dit voor de slag die juist gemaakt moet worden?

De Delta Rhein Corridor is een belangrijke schakel in het noodzakelijke waterstofnet. Goed dat gestart wordt met de waterstof- en CO2-leidingen. De eerder aangegeven opleverdatum van 2028 blijft echter buiten beeld. Hoe worden vergunningprocedures versneld? Worden subsidiebeschikkingen met einddatum 2028 verlengd?

Voor cluster 6 industrie is regionale waterstofinfrastructuur nodig. Hoe wordt gezorgd voor de regionale aftakkingen van de backbone in de gebieden waar de meeste potentie is? Gaat Gasunie dit doen? Bedrijven die investeren in waterstofterminals of hun fabriek omschakelen, willen zekerheid over een waterstofaansluiting. Wat kan de minister bieden? Komen er garantstellingen om te voorkomen dat bedrijven zich klemdraaien door vertragingen bij de uitrol van deze infrastructuur?

Groen gas
Voor waterstofproductie is in het Belastingplan een inputvrijstelling geregeld. Voor groen gas wordt nog steeds dubbel betaald, bij productie en gebruik. Wil de minister met haar Financiën-collega kijken naar een inputvrijstelling voor groen gas?

De focus bij groen gas ligt op de gebouwde omgeving. Een scenariostudie hier laat zien dat inzet van groen gas met hybride warmtepompen voor de laagste maatschappelijke kosten zorgt. We moeten echter niet vergeten dat groen gas in de mobiliteitssector benzine en diesel vervangt, met meer CO2-winst. Wat is het lange termijn perspectief voor inzet van groen gas?

Hoe dan ook moet de biogasproductie omhoog. Het beleid is echter versnipperd over drie ministeries. Hoe wordt gezorgd voor daadkracht om productie te stimuleren en het optimaal in te zetten? Worden ook versnellingsgebieden aangewezen voor biogasproductie via mestvergisting? Waar blijven de afspraken met medeoverheden over het lostrekken van biogasprojecten?

Glastuinbouw
Bij de glastuinbouw is al sprake van een stapeling van heffingen. Voldoende om de afgesproken CO2-reductie te halen. De Kamer heeft een motie aangenomen om te voorkomen dat ETS2 daar bovenop komt. Maar ook de prijsverhoging vanwege de bijmengverplichting verzwaart de lasten en komt bij tuinders veel harder aan dan bij anderen. Ik roep de minister op ervoor te zorgen dat tuinders niet kopje onder gaan. Lastenverzwaringen moeten niet verder gaan dan nodig is voor het sectorale doel. We hebben hun flexibele wkk’s ook hard nodig voor de leveringszekerheid.

SDE warmte uit vloeibare biomassa
Projecten voor duurzame warmte uit vloeibare biomassa hebben een probleem. Ze hebben te maken met een forse kostenverhoging door de afschaffing van het verlaagde accijnstarief voor zware stookolie. Ondertussen gaat de SDE-subsidie naar 0, vanwege de gasreferentie. Kan de minister ervoor zorgen dat gecorrigeerd wordt voor de accijnsverhoging?