Roelof Bisschop over de excuses voor het slavernijverleden

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 25 januari over de excuses die premier Rutte op 19 december jl. aanbood voor het Nederlandse slavernijverleden. Namens de SGP voerde Kamerlid Roelof Bisschop het woord. Lees hieronder zijn bijdrage aan het debat.

Voorzitter! Slavenhandel, uitbuiting en mishandeling zijn strijdig met de gelijkwaardigheid van ieder mens als schepsel van God. In de statuten van de Nederlandse maatschappij ter bevordering van de afschaffing der slavernij (1841) werd het helder verwoord: “Slavernij is onverenigbaar met de voorschriften, de geest en de strekking van Gods heilig Woord.” Het is treurig dat de Staat slavenhandel, uitbuiting en mishandeling bewust in stand hield. Ook christenen droegen voor die misstanden verantwoordelijkheid.

Gelukkig is er nog meer te zeggen. Het valt bijvoorbeeld op hoe krachtig Kamerleden zich destijds uitspraken in debatten over de afschaffing van de slavernij. Slavernij was een ‘kwaad’, een ‘smet’ en zelfs een ‘vloek’ voor Nederland. Laten we ook de rol benoemen van burgers met uiteenlopende achtergronden, liberale en christelijke activisten en Kamerleden vanuit de Réveilbeweging, die decennialang streden voor afschaffing van de slavernij.

• Wordt het bewustwordingsfonds ook benut om hun inspanningen te onderzoeken en onder de aandacht te brengen?

Voorzitter, wie het verleden bestudeert, is geroepen om ‘recht te doen aan de doden’, aldus de bekende historicus Arie van Deursen. Ja, we moeten zwarte bladzijden in onze geschiedenis onder ogen zien. Tegelijkertijd blijkt het verleden vaak complex, minder zwart-wit dan we denken.
Het gesprek over ons gezamenlijke verleden vraagt om historisch besef en een zorgvuldige woordkeus. Er moet ook ruimte blijven voor een respectvol verschil van inzicht over de omgang met het verleden.

• Wat zegt de premier tegen die Nederlanders die excuses niet verstandig vinden? Vindt hij dat standpunt legitiem?

De negatieve doorwerking van het slavernijverleden in het heden is een belangrijk uitgangspunt voor het kabinet. In het rapport van het Adviescollege en de reactie van het kabinet wordt die doorwerking wel gesteld, maar eigenlijk niet onderbouwd. De SGP vindt het onzorgvuldig om excuses over het slavernijverleden te vermengen met actuele discussies over racisme en discriminatie.

• Ziet het kabinet het risico van die vermenging?
• Wat bedoelt het kabinet precies met de veronderstelde doorwerking?

Bij de erkenning van het leed dat het slavernijverleden heeft aangericht, kan morele verhevenheid een valkuil zijn. Alsof wij beter, verder, wijzer zijn dan onze voorouders. Helaas niet. Wie een scherp oog heeft voor slavernij in het verleden, verplicht zichzelf om ook onrecht, mensenhandel en uitbuiting in het heden tegen te gaan. Volgens hulporganisatie International Justice Mission leven op dit moment wereldwijd 50 miljoen mensen in moderne vormen van slavernij. Dat is meer dan ooit in de wereldgeschiedenis!

• Hoe zal óns nageslacht oordelen over wat er nu, ver weg en dichtbij, gebeurt in bordelen, mijnen en fabrieken en, belangrijker nog, wat wij daartegen hebben gedaan?