Scherpe keuzes rond NVWA

Bij alle discussies over dierenwelzijn en mest zijn we het over een ding wel eens: we zijn gebaat bij een sterke en slagvaardige toezichthouder. De bewindslieden hebben eerder aangegeven dat er ondanks de terechte investeringen in de NVWA nog steeds een disbalans is tussen taken en beschikbare middelen. Het aantal fte’s nam in vijf jaar tijd met 40% toe.

• Kunnen de bewindslieden de disbalans die er hun ogen desondanks nog is, nader duiden? Moeten scherpere keuzes gemaakt worden?

De NVWA pleit voor een vorm van financiering die meer ruimte geeft voor risicogericht toezicht aan de hand van meerjarige afspraken. Ook het bedrijfsleven ziet graag meer risicogerichte handhaving. Misstanden moeten gericht aangepakt worden. Goed gedrag moet juist beloond worden.

• Welke slag gaat het kabinet op dit punt maken?

Doelmatigheid
De SGP heeft verschillende vragen over doelmatigheid van de NVWA-inzet.
Over de hele linie blijven keuringstarieven fors stijgen, terwijl de dienstverlening volgens het bedrijfsleven eerder is verslechterd dan verbeterd.
PwC heeft nu herhaaldelijk geadviseerd om beter te sturen op doelmatigheid. Denk aan het voorkomen van onnodige reisuren. Het is te makkelijk om reistijd als werktijd te laten gelden en door te berekenen aan het bedrijfsleven. Het is niet uit te leggen dat het onderbrengen van de Kwaliteitskeuring Dierlijke Sector, ofwel KDS, een dusdanig verlies aan efficiëntie met zich meebrengt dat de kosten met veertig miljoen stijgen.

Die kostenstijging moet je niet zo willen doorbelasten aan het bedrijfsleven. Niet incidenteel en niet structureel. Kortom, hoe gaan kabinet en NVWA serieus sturen op doelmatigheid? De kabinetsbrieven op dit punt zijn te mager. Er komt een meerjarenperspectief op doelmatigheid.

• Welke Kritische Prestatie Indicatoren gaan er komen? En wanneer?

Ik noem een paar voorbeelden. Ik heb begrepen dat keurmeesters en dierenartsen in slachterijen om de veertig minuten werken twintig minuten pauze nemen. Ik kan me voorstellend dat dit vroeger nodig was. Het werk is nu echter een stuk minder zwaar geworden. Zijn die frequente pauzes dan echt nodig?

Sinaasappels en mango’s zijn onnodig duur. Dit geldt ook voor andere productgroepen. De monsters die de NVWA neemt, moeten verplicht door het nationaal referentielab in Wageningen getest worden. Die tarieven zijn vier keer zo hoog als de tarieven die andere laboratoria rekenen. En dat tikt met procenten door in de schap-prijs. Het gaat hier om laboratoria die wél geaccrediteerd zijn voor het testen in opdracht van de Belgische toezichthouder. En dan heb ik het nog niets eens over de onnodig lange doorlooptijden vanwege deze verplichte winkelnering.

• Wil de staatssecretaris ervoor zorgen dat ook private laboratoria geaccrediteerd worden?

Als onze labs voor België mogen werken, moeten ze dat ook voor eigen land kunnen doen.

Doeltreffendheid
De doeltreffendheid van de NVWA is niet geëvalueerd, terwijl dit volgens de Wet agentschappen wel zou moeten gebeuren. Waarom niet? Wordt dit alsnog gedaan?

Ook hier een voorbeeld: de aangescherpte meldplicht voor schadelijke levensmiddelen. De termijn is ingekort naar vier uur, terwijl dat in bijvoorbeeld België 48 uur is. Niet alleen schadelijke producten, maar ook vermoedens van een afwijking moeten gemeld worden. Het aantal meldingen is exponentieel gestegen. Als een ziekteverwekker is aangetroffen in een lading rozijnen moet alle alarmbellen gaan rinkelen, maar is het nu echt nodig om een bak rozijnen waarin een stokje is aangetroffen te melden? Voor mijn gevoel is er sprake van doorgeslagen controledrift met bijbehorende verspilling van tijd en gebrek aan prioriteitstelling.

• Gaat het kabinet in overleg met het bedrijfsleven zorgen voor versoepeling van de meldplicht?

Open normen
De open normen in Europese regels rond voedselveiligheid en dierenwelzijn blijven voor discussie zorgen. PwC geeft aan dat er meer duidelijkheid moet komen over wie de open normen invult. In het verleden werden open normen geïnterpreteerd en uitgewerkt door het ministerie. De toezichthouder kreeg dan een aanwijzing, zoals nu ook in andere Europese lidstaten nog gebeurt.
LVVN heeft dit losgelaten en laat de uitwerking van Europese normen over aan de NVWA, althans zo heb ik dat begrepen. De praktijk bij slachterijen leert dat vaak direct boetes opgelegd worden en weinig waarschuwingen uitgedeeld worden, terwijl de normen niet duidelijk zijn. Dan wordt het bij de three-strikes-out aanpak wel heel spannend.

• Hoe zorgt de minister ervoor dat Europese regels niet strikter worden geïnterpreteerd dan nodig is?

Als ik hoor dat een karkas wordt afgekeurd als er een paar haartjes op zitten, terwijl het helemaal gehygiëniseerd is, vraag ik me af of dat nu nodig is. In omliggende landen gebeurt dat zo niet.

• Hoe gaan de bewindslieden dit oppakken?
• Hoe wordt voorkomen dat bedrijven de rekening van onduidelijke normen gepresenteerd krijgen?