Van der Staaij over begroting van VWS

Lees hier de bijdrage van SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij aan het begrotingsdebat over Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Tijdens zijn bijdrage gaat hij onder andere in op de arbeidskrapte in de zorg, mantelzorgers, de Wmo, suïcidepreventie en meer.

Inleiding
Schaarste leidt tot verschraling. Dat is de korte samenvatting van ‘De stand van de zorg’ dat de Nederlandse Zorgautoriteit vorige week publiceerde. Het tekort aan personeel zet de toegang tot zorg onder druk. Veel mensen thuis die meekijken zullen het helaas herkennen. Je wacht al maanden op een passende behandeling in de ggz of jeugdhulp. U bent verhuisd, maar kunt in uw nieuwe woonplaats geen huisarts vinden. Je bent moeder geworden en krijgt maar een minimaal aantal uur kraamzorg. Een familielid gaat overlijden, maar terminale palliatieve zorg kan niet worden geleverd.

Plotselinge krapte
Herkennen en erkennen de ministers en staatsecretaris dat de arbeidsmarktkrapte nú al consequenties heeft voor de kwaliteit en de toegankelijkheid van zorg? De NZa roept hen op om, als stelselverantwoordelijke, op korte termijn beleid te ontwikkelen voor het toegankelijk houden van de zorg in plotselinge situaties van krapte.

• Zijn de bewindslieden daartoe bereid?
• En welke rol is er weggelegd voor zorgverzekeraars? Patiënten en cliënten hebben immers wettelijk recht op tijdige en goede zorg.

Informele zorg
In de komende jaren zal informele zorg steeds belangrijker worden. Mantelzorgers, vrijwilligers zijn goud waard en moeten we dus ondersteunen. In de coronacrisis hebben landelijke vrijwilligerskoepels op het terrein van welzijn en zorg met een beperkte subsidie veel goeds kunnen doen. Samen met de ChristenUnie heb ik een amendement ingediend om dit ook in 2023 te financieren.

• Is de staatssecretaris bereid om voor de jaren daarna structurele bekostiging te regelen?

Regeldruk
Er is niet één gouden oplossing voor de schaarste in de zorg. Wat wel een belangrijke bijdrage kan leveren is het verminderen van de regeldruk. Het vergroten van de professionele autonomie van zorgverleners vergroot de werkvreugde enorm en voorkomt dat werknemers de zorg verlaten. De minister vraagt terecht aan zorgorganisaties om te snoeien in hun interne bureaucratie. Maar is zij zelf ook bereid om háár aandeel te leveren en Haagse regels die een bron van frustratie zijn onder de loep te nemen?

Herindicatie
In de zorg is omslag nodig van een cultuur van wantrouwen en afvinklijstjes naar vertrouwen en oog voor de menselijke maat. Een concrete bron van frustratie is bijvoorbeeld de periodieke herindicatie van mensen met een beperking die langdurige zorg nodig hebben. De afgelopen maanden had ik hierover diverse keren contact met Rina Arendse. Door complicaties na een ongelukje bij het volleyballen leidt ze al meer dan 40 jaar een liggend bestaan. En toch moet ze telkens weer herbeoordelingen ondergaan. Dan denk ik: waar zijn we met z’n allen mee bezig? Kan dit nu écht niet anders, vraag ik de minister.

Waardig ouder worden
Nederland vergrijst. In de komende jaren zijn er steeds meer ouderen die zorg en ondersteuning nodig hebben. Het kabinet spant zich samen met gemeenten in om passende woningen te bouwen, en dat is goed. Maar er is meer nodig: de SGP zou graag zien dat de minister een visie vormt op de waarde van ouderdom en hoe ouderen een zinvolle bijdrage (kunnen) leveren aan onze samenleving. Het leven is van begin tot einde waardevol. Of, zoals de wijze koning Salomo eens zei: ’De grijsheid is een sierlijke kroon’. Ik moedig de minister aan om hiermee aan de slag te gaan, samen met bijvoorbeeld gemeenten en ouderenorganisaties en zich hierover méér uit te spreken!

Wmo
Nu ouderen langer thuis blijven wonen, zullen gemeenten meer zorg en ondersteuning gaan vanuit de Wmo. Onder andere de VNG en ActiZ dringen aan op een doorrekening van deze kosten en benodigde compensatie voor gemeenten. Dit lijkt misschien een technisch punt, maar als dit niet geregeld wordt, dreigt verschraling van de maatschappelijke ondersteuning aan ouderen. Pakt de minister dit op? 

Suïcidepreventie
Diverse keren vroeg ik aandacht voor onderzoek naar suïcidepreventie. Dit wordt nu ondergebracht in het onderzoeksprogramma ggz. Hoe wordt gewaarborgd dat de gereserveerde 2 miljoen daadwerkelijk aan onderzoek naar suïcidepreventie wordt besteed? En zijn dit 'extra' middelen of wordt het onttrokken aan het budget voor suïcidepreventie in de Miljoenennota?

Onbedoelde zwangerschap
Heel mooi dat er een landelijke dekkend aanbod komt voor psychosociale hulp ná een abortus. Komt dergelijke hulp alleen beschikbaar via de huidige keuzehulpaanbieders of ook via andere zorgverleners, zoals huisartsen?

Zorgen is mensenwerk. Ik wil de laatste seconden van mijn spreektijd gebruiken om een welgemeend ‘bedankt!’ te zeggen tegen iedereen die in de zorg werkt, mantelzorg verleent, vrijwilligerswerk doet. Zonder jullie waren we nergens.