Commissiedebat over tuinbouw en visserij

Op donderdag 8 februari 2024 debatteerde de Tweede Kamer in commissieverband over tuinbouw, visserij en biotechnologie. Namens de SGP voerde André Flach het woord. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

De SGP is geschrokken van de brief van minister Van der Wal over de Voordelta. Tijdens het debat in december heb ik gezegd: ik verwacht een voorstel dat garnalen- en mesheftenvissers in dit gebied perspectief biedt.
Ze hebben immers part noch deel aan de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Dat perspectief wordt níet geboden.

• Zo’n 80% van het belangrijkste visgebied wordt gesloten.
• Er is nog geen zicht op de financiële compensatie. De minister heeft het over nadeelcompensatie voor aantoonbaar gemiste inkomsten. Dat klinkt als magere compensatie, waarbij de bewijslast bij de sector wordt gelegd. De omgekeerde wereld.
• De minister kan niet garanderen dat daadwerkelijk voldoende kwaliteitsverbetering gerealiseerd wordt, de gevolgen van de visserij vallen weg tegen de natuurlijke dynamiek in het gebied. Die zekerheid is echter 1) wel vereist . Ook vind ik het onverteerbaar dat je over tien jaar misschien weer terug bij af bent, over de rug van veel familiebedrijven.

Graag reactie.

De minister schrijft dat verondieping onvoldoende robuuste compensatie oplevert. Dan zeg ik erbij: sluiting van het gebied voor de garnalenvisserij is evenmin robuust.

Ik vraag de minister tenminste een pas op de plaats te maken in de besluitvorming en eerst een compleet pakket voor te leggen aan de Kamer, inclusief uitgewerkte financiële paragraaf.

Waarom 17.900 hectare Voordelta sluiten, terwijl eerder 16.400 hectare was afgesproken? Wat betreft de 10.000 hectare buiten de Voordelta: wordt dan gekozen voor een gebied boven de Maasmond, zoals voorgesteld door de visserij? De rechter heeft aangegeven dat de ecologische winst geleidelijk mag worden gerealiseerd en dat de visserij- en natuurbelangen tegen elkaar afgewogen moeten worden. Waarom kiest de minister niet voor het tijdelijk maximaal een beperkt deel van het voor de visserij belangrijke gebied te sluiten , bijvoorbeeld een derde, en dit enkele jaren te monitoren? Dan krijgen we antwoord op de vraag: levert de sluiting wel de benodigde kwaliteitsverbetering op? Al naar gelang de uitkomst kunnen verdere stappen gezet worden. Als de minister wat moet, doe het dan ten minste zo.

Garnalenvisserij
De garnalenvisserij wordt steeds meer klem gezet en door natuurorganisaties onder vuur genomen. Ik vind het heel onterecht. Kijk naar het stikstofgedoe. De uitstoot van deze kotters valt in het niet bij de uitstoot van de duizenden grote containerschepen die langsvaren. Die laatste wordt geen strobreed in de weg gelegd. Dat moet toch anders kunnen?

Recent Duits onderzoek naar de impact van de garnalenvisserij in het Duitse waddengebied laat zien dat de gevolgen beperkt zijn. Graag een reactie hierop.

Waarom deze pijlen op de visserij? Nederland ligt aan de kust, heeft een sterke visserijsector. Toch vangt de Nederlandse kottervloot maar ongeveer 10% van de hoeveelheid vis en garnalen die we zelf consumeren…

Teruggestorte Brexit-gelden visserij
Meer dan 60 miljoen euro van de Brexit-middelen voor de visserij heeft Nederland terug moeten storten naar Brussel, omdat ze niet benut waren. Onbegrijpelijk en heel teleurstellend. Hoe heeft de minister dit laten gebeuren? Waarom is dit niet gebruikt voor verlenging van de stilligregeling of compensatie van verloren vangstrechten?

Schelpdierbeleid
Nog een korte vraag over het schelpdierbeleid: wil de minister niet alleen visserij op tapijtschelpen in de Grevelingen en het Veerse Meer toestaan, maar óók in de Oosterschelde waar mosselkwekers juist al percelen hebben liggen?

Glastuinbouw
Dan de glastuinbouw, een sector die de SGP ook een warm hart toedraagt.
Tuinders staan voor een grote energie-opgave. Mede door het belastingpakket van het kabinet gaan de kosten fors stijgen. Hoe gaat het kabinet tegelijk een extra stap zetten om tuinders te ondersteunen bij noodzakelijke investeringen in energiebesparing en duurzame warmtebenutting?

Hoe gaat het kabinet ervoor zorgen dat door afvalenergiecentrales afgevangen CO2 niet onder de grond gestopt, maar aan kassen geleverd wordt? Er lopen enkele projecten, maar vanwege vertraging en opgelopen kosten dreigen negatieve investeringsbeslissingen. Wil de tuinbouwminister bij collega Jetten aandringen op ruggensteun voor deze projecten? Zonder externe CO2 kunnen tuinders moeilijker van het aardgas af.

Het kabinet overweegt alle brandstoffen onder het CO2-emissiehandelssysteem te schuiven. Hoe verhoudt zich dat tot de al sterk oplopende energiebelasting voor tuinders en het CO2-sectorsysteem? De SGP wil een onevenredige stapeling van heffingen graag voorkomen.

Octrooien planteneigenschappen
Steeds meer planteneigenschappen worden geclaimd onder het octrooirecht met een beroep op toepassing van technische processen. Het kwekersrecht en het patentenverbod voor planten wordt daarmee ondermijnd. De Kamer heeft een motie van mijn voorganger Bisschop aangenomen om hiertegen in het geweer te komen, ook bij het Europees Octrooibureau. De minister dringt vooral aan op snellere evaluatie van de Bio-octrooirichtlijn. Maar, gaat hij ook samen met gelijkgestemde lidstaten naar het Europees Octrooibureau?