Van Dijk over ondermijnende criminaliteit

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 24 september over het wetsvoorstel 'Versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit II'. Diederik van Dijk sprak namens de SGP. Zijn bijdrage is hieronder te lezen.

"Wie het kwaad niet straft, maakt zich medeverantwoordelijk." Aan deze woorden van de filosoof Thomas van Aquino moest ik denken bij de voorbereiding op dit debat. We moeten als overheid de kracht, de wil en de middelen inzetten om het kwaad te straffen dat onze samenleving binnensluipt. Juíst om die samenleving te beschermen tegen het kwaad van drugscriminaliteit, van witwassen, van ondermijning. Misdaad die buurten vergiftigt, jongeren verleidt en eerlijke burgers in de steek laat. De SGP steunt dit wetsvoorstel daarom van harte: de overheid móét dit kwaad straffen. Sterker nog: zij heeft de plicht om dat te doen.

Streng straffen
Met dit wetsvoorstel straffen we faciliterende criminaliteit strenger. En dat is hard nodig. Het importeren, exporteren en voorhanden hebben van stoffen die worden gebruikt voor de illegale vervaardiging van drugs wordt harder aangepakt. De SGP is groot voorstander om de strijd tegen nietsontziende drugscriminaliteit te verhogen. Drugs is niet normaal. Wat de SGP betreft mag die campagne nog eens extra voor het voetlicht worden gebracht. Ieder pilletje, ieder grammetje dat iemand gebruikt komt via dit duistere circuit op de markt.

• Is de minister voornemens deze bewustwordingscampagne rondom drugsgebruik breed onder de aandacht te brengen?
• Is hij bereid hier met organisatoren van grote evenementen zoals festivals over in gesprek te gaan?

De SGP juicht het toe dat de kosten voor vernietiging van voorwerpen die in beslag zijn genomen door opsporingsdiensten en OM worden verhaald op degene die daarvoor veroordeeld wordt.

Al eerder vroeg mijn voorganger Roelof Bisschop aandacht voor de kosten die gepaard gaan met het oprollen van illegale drugslabs en het drugsafval dat criminelen dumpen in de natuur of bij boeren in het land. Dit kan per gevonden drugslab oplopen tot in de miljoenen euro’s. Nu draait de samenleving voor de kosten van opruiming op, omdat criminelen stromannen inzetten die uiteindelijk niet verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor het exploiteren van het lab.

• Is de minister bereid om op dit specifieke punt met een oplossing te komen zodat criminelen die veroordeeld worden óók verantwoordelijk zijn voor de kosten die zij maken voor de opruiming van drugslabs en drugsafval?

Proportionaliteit
In de discussie rondom de stevige aanpak van ondermijnende criminaliteit wordt vaak gewezen op rechtsbescherming. Terecht, want de rechtsstaat moet zorgvuldig zijn. Maar we moeten ook eerlijk durven zijn: wie verdient onze bescherming het meest? De burger die ’s avonds niet meer veilig over straat durft? De ondernemer die wordt afgeperst? De jongeren die in de greep van drugsbendes komen? Of de crimineel die miljoenen witwast en ondertussen dure advocaten inhuurt om de staat eindeloos bezig te houden? Voor de SGP is eerlijk in haar afweging. De veiligheid voor de samenleving weegt in dit kader zwaarder dan de individuele bescherming van criminelen.

• Hoe weegt de minister dit?
• En hoe zorgt de minister ervoor dat criminelen niet alsnog onder deze nieuwe regeling uitglippen door juridische rookgordijnen en vertragingstactieken?

Ketensamenwerking
Ondermijnende criminaliteit vindt allang niet enkel meer plaats in de onderwereld.
De samenleving gaat gebukt onder crimineel geweld in woonwijken, explosies bij woningen, panden die worden misbruikt voor drugshandel. Burgers staan onder druk of worden zelfs afgeperst. Woningcorporaties willen hier graag optreden, maar lopen tegen muren op: gebrek aan gegevensuitwisseling, trage procedures, onvoldoende samenwerking met zorginstanties en gemeenten. Bij een stevige aanpak hoort ook een robuuste samenwerking.

• Is de minister bereid om woningcorporaties structureel onderdeel te maken van lokale veiligheidsoverleggen en RIEC-convenanten?
• Investeert het kabinet in een wettelijke basis voor betere gegevensuitwisseling tussen politie, gemeenten en corporaties, zodat signalen sneller en effectiever worden opgepakt?
• Hoe gaat de minister gemeenten stimuleren om meldingen van corporaties over crimineel pandgebruik sneller en serieuzer op te volgen?

In de aanpak van ondermijnende criminaliteit moeten we de hele keten versterken: politie, OM, rechtspraak, gemeenten, maar laten we ook de zorg en corporaties niet vergeten. Alleen zo kunnen we ondermijnende criminaliteit die al zo diep is doorgedrongen in de haarvaten van onze samenleving, écht terugdringen.

Uitvoerbaarheid en capaciteit
Een sterk wapen heeft geen zin als het ongebruikt blijft liggen. Uitvoering van wetsvoorstel vraagt extra inzet van politie, OM en rechterlijke macht.

• Hoeveel extra capaciteit wordt daarvoor vrijgemaakt?
• Hoe wordt voorkomen dat dit nieuwe middel bestaande processen verlamt?
• Komt er een duidelijke evaluatie die vaststelt of we daadwerkelijk de criminele geldstromen hebben drooggelegd?

Civiele confiscatie
Het is de SGP opgevallen dat na advies van onder andere de NOvA de regering het wetsvoorstel op een aantal punten heeft gewijzigd en de mogelijkheid tot civiele confiscatie in een ander wetsvoorstel wil gieten. De SGP dringt er bij de minister op aan om snel met dit wetsvoorstel te komen. De harde werkelijkheid is dat criminelen ons strafrecht misbruiken als een spel, ten koste van kwetsbaren. Ze vertragen, verhullen en verschuiven, zetten hun vermogen op naam van stromannen en verschuilen zich achter ingewikkelde constructies. Tegen de tijd dat een strafzaak rond is, is het geld allang verdwenen. Civiele confiscatie geeft de overheid eindelijk de mogelijkheid om sneller en harder in te grijpen. Wie zijn vermogen met misdaad vergaart, raakt het kwijt.

• Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat dit instrument niet alleen op papier stevig is, maar ook in de praktijk een kantelpunt vormt in de strijd tegen ondermijning?

Streng doch rechtvaardig
De SGP steunt een harde aanpak tegen meedogenloze criminelen. Maar we weten ook dat criminaliteit wortelt in maatschappelijke zwakheden: gebroken gezinnen, uitzichtloze situaties en armoede. Het is onze opdracht om jongeren perspectief te bieden, zodat zij niet de fuik van de onderwereld in zwemmen.

• Heeft de minister ook oog voor deze problematiek achter de voordeur?
• Hoe wordt dit wetsvoorstel ingebed in een bredere strategie die repressie koppelt aan preventie?

Tot slot
Wie stil blijft, geeft het kwaad de ruimte om te groeien. Met dit wetsvoorstel kiezen we er wél voor het kwaad te straffen. Dat is een stap in de juiste richting. De SGP steunt dit wetsvoorstel nadrukkelijk. Want de rechtsstaat is er niet om criminelen te faciliteren, maar om burgers te beschermen.