Van mis- naar mestbeleid

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 12 maart in commissieverband over het mestbeleid. Namens de SGP voerde André Flach het woord. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

Donkere wolken stapelen zich op. Opnieuw zullen mestputten door de onbegrijpelijke derogatieafbouw vollopen. De politieke werkelijkheid wringt met de boerenpraktijk. Je vraag je regelmatig af: hoe kunnen we hieruit komen? Graag wil ik er in dit verband op wijzen dat in christelijke kring vandaag de biddag voor gewas en arbeid gehouden wordt. Weet dat in honderden kerken gebeden wordt om wijsheid voor de overheid en perspectief voor de vele boerengezinnen die met de handen in het haar zitten. Die wijsheid en dat perspectief wens ik de minister en al die boerengezinnen van harte toe.

Het is, zoals ettelijke boerderijgevels melden, ‘ora et labora’, bid en werk.
Daarom nu ook de hand aan de ploeg en enkele voorstellen om de mestproblematiek aan te pakken.

Gasvormige verliezen
Melkveehouders voeren al jaren meer mest af dan nodig is. De gasvormige verliezen zijn hoger dan waar Den Haag mee rekent. Metingen leren dat meer stikstofgas vervliegt dan gedacht. De mestboekhouding kan met de voorgeschreven cijfers steeds moeilijker sluitend gemaakt worden.
De SGP heeft eerder gepleit voor het verder naar boven bijstellen van stikstofcorrectiefactoren. Wanneer worden deze resultaten opgeleverd?
De minister is bezig met een verkenning naar de mogelijkheid voor melkveehouders om - net zoals nu al bij pluimvee- en varkenshouders - bedrijfsspecifiek te corrigeren voor het stikstofgat . Dat klinkt heel aarzelend.
Gaat de minister er binnen enkele weken voor zorgen dat dit protocol er komt en dat het boetebeleid aangepast wordt ?

Tijdelijke opkoopregeling
De overheid heeft mestplaatsingsruimte ingenomen, terwijl daar inhoudelijk geen reden voor is. Het grasland kan die mest goed hebben. Hierdoor ontstaan regionaal echter wel grote problemen. Goed dat de minister met een extensiveringsregeling komt om wat druk van de ketel te halen. Ik zet vraagtekens bij de voorwaarde dat private partijen substantieel bij moeten dragen. Kun je ketenpartijen wel vragen te betalen voor het doorhalen van fosfaatrechten ofwel melkproductie? Het gaat om een tekort aan plaatsingsruimte dat de overheid zelf veroorzaakt heeft.

RENURE
RENURE helpt om de mestmarkt te ontlasten en kunstmestgebruik te besparen. De komende Nitraatcomité-vergadering voorziet de minister nog geen besluitvorming. Wel de vergadering erna? Er zijn enkele eisen die de inzet van kunstmestvervangers onnodig beperken, zoals de hygiënisatie- en techniekeisen.

• Verwacht de minister beweging op deze punten?

Sowieso zou ik graag zien dat spuiwater uit de stikstofkraker al dit jaar net als gewoon spuiwater behandeld wordt. Het product is niet herleidbaar tot dierlijke mest. In Duitsland mag het als kunstmestvervanger toegepast worden.
Als Brussel er anders over blijft denken, moet het Europese Hof maar klare wijn schenken.

Mestverwerking
Verkenner Knops heeft duidelijke aanbevelingen gedaan voor het aanjagen van de vergunningverlening voor mestverwerking. Hij pleit ervoor om uiterlijk 1 mei 2025 coalitions of the willing te vormen waarbij initiatiefnemers en overheden samen optrekken. De minister trapt op de rem, want er is een stikstofprobleem. Maar, we kunnen toch moeilijk accepteren dat de uitstoot tijdens de bouw van verwerkingsinstallaties niet weggestreept mag worden tegen de enorme uitstootreductie in de stal door het dagvers afvoeren van mest? Het een hangt onlosmakelijk samen met het andere. Europese jurisprudentie geeft dan ruimte voor intern salderen.

• Gaat de minister hier snel mee aan de slag?

Achtste actieprogramma
Waar blijft het zicht op de invulling van het volgende actieprogramma, of - wat in de ogen van de SGP beter zou zijn - de actieprogramma’s voor kwetsbare gebieden? De Kamer heeft per motie gevraagd om vóór dit debat al onderzoeksresultaten te ontvangen en wat zicht op de hoofdlijnen. Waar is deze brief gebleven?

• Gaat de minister in de ieder geval aan de slag met pilotprojecten om doelsturing op basis van het stikstofoverschot in de bodem praktijkrijp te maken?

Meten
Er is discussie over de meetdiepte voor de nitraatnormen. Nederland meet relatief ondiep ten opzichte van omliggende landen. Dat betekent dat we eerder een hogere concentratie aantreffen en eerder sprake is van normoverschrijding. We doen dat omdat bij ondiep meten je beter de effecten van beleid kunt zien. Is het niet beter om op verschillende dieptes te meten en de diepste meting te gebruiken voor toetsing? Anders blijven we het onszelf onnodig moeilijk maken.

PAS-knelgevallen
Tot slot een vraag over de stikstofuitstoot uit mest. De deadline van het legalisatieprogramma is verlopen. Het is cruciaal dat verlenging van het legalisatieprogramma gepaard gaat met uitstootreductie. Voor de korte termijn moet handhaving afgehouden kunnen worden. Er is stikstofruimte gereserveerd. Voor definitieve vergunningverlening moet eerst de additionaliteitstoets plaatsvinden. Naast de oproep om hier snel werk van te maken, wil ik de minister nu ook vragen om de stikstofruimte die in de stikstofbanken beschikbaar is tijdelijk in te zetten om handhaving af te kunnen houden .