Werk voorop!

Op dinsdag 18 februari debatteerde de Tweede Kamer in de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid met minister Van Hijum over arbeidsongeschiktheid. De bijdrage die SGP'er Flach uitsprak tijdens het debat is hieronder te lezen.

Debat op debat spreken we er met elkaar over: de situatie bij het UWV. We wisten al dat die zorgwekkend is, maar de berichten die gisteren naar buiten kwamen over een verstoorde verhouding tussen SZW en UWV zijn van een andere orde. Het is code rood wat mij betreft, en dat moet ook bij het UWV nu echt doordringen. De vertrouwensvraag ligt op tafel. Het gaat om het vertrouwen in een organisatie waarvan veel kwetsbare mensen afhankelijk zijn. Ook het vertrouwen in de overheid en de uitvoering staan op het spel. Ik vraag het de minister maar op de man af: vertrouwt hij de UWV-leiding nog?

Wij, als parlement, zijn afhankelijk van de informatie die hij aangeleverd krijgt. Als vertrouwen en transparantie ontbreken, is zelfs het werken aan verbetering van het stelsel tot mislukken gedoemd. Hoog tijd om in te grijpen. Gaat het kabinet een onafhankelijk onderzoek instellen naar de inrichting, aansturing en cultuur bij het UWV? Ik hoor graag welke stappen op korte termijn worden gezet om de relatie met UWV grondig te verbeteren.

OCTAS
Vandaag staan we ook stil bij de contouren van een nieuw arbeidsongeschiktheidsstelsel. De SGP steunt de gedachte dat werk daarbij nog meer voorop komt te staan. Het moet eenvoudiger, evenwichtiger en activerender. Ook de lasten voor werkgevers moeten omlaag, niet alleen qua premies maar ook qua inrichting van het hele stelsel. Wordt dit als uitdrukkelijk doel meegenomen bij de renovatie? Een relatief eenvoudige maatregel die nu al kan worden genomen en de druk op UWV verlicht, is het leidend maken van het advies van de bedrijfsarts bij de re-integratietoets. Er ligt nog een ingetrokken wetsvoorstel dat dit regelt. Dien die wet alsnog in, zeg ik tegen de minister.

Mijn fractie heeft twijfels bij de voorgestelde afschaffing van de IVA-uitkering, aangezien zieke werknemers zonder uitzicht op werk hun uitkering verliezen terwijl werkgevers wel voor hun re-integratie verantwoordelijk blijven. Ik zou de minister willen oproepen allereerst te kijken naar de mensen die hun werk wél weer op kunnen pakken. Zet hij daarbij maximaal in op preventie en re-integratie?

Opt-out
De Kamer heeft het kabinet de opdracht gegeven in de Wet Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen een opt-out op te nemen voor een aantal groepen. Naast gemoedsbezwaarden moeten ook de agrarische sector en zelfstandigen die zelf een voorziening hebben getroffen voor arbeidsongeschiktheid, uitgezonderd worden. Hoe gaat de minister deze moties uitvoeren? Een opt-out zorgt voor minder druk op de capaciteit voor sociaal-medisch beoordelen bij het UWV, waar op dit moment het grootste knelpunt zit. Ik hoor dat er obstakels zouden zijn bij de Belastingdienst omdat een opt-out stuit op problemen bij de IB-administratie. Wordt er daarom nu ook gekeken naar het inzetten van de gegevens die bij UWV beschikbaar zijn?

Eigenrisicodragerschap
Op maandag begon Mark bij Joannes bedrijf, maar na vier dagen kreeg hij een motorongeluk. Zijn werk als frezer kon hij niet meer oppakken. Inmiddels 8 jaar verder, is Joannes mkb-bedrijf als eigenrisicodrager meer dan 85.000 euro kwijt aan kosten en uitkeringen. Terwijl Mark slechts vier dagen bij haar in dienst was. Daarbovenop bepaalde UWV vorig jaar onverwacht dat Mark met terugwerkende kracht volledig arbeidsongeschikt is, in plaats van voor minder dan 35%. Mark heeft inmiddels verschillende andere werkgevers gehad, maar de tienduizenden euro’s aan uitkeringslasten worden alsnog op Joannes bedrijf verhaald. Eigenrisicodragers worden dus volledig aangeslagen voor het arbeidsverleden van een werknemer die pas net in dienst is. Is de minister bereid te kijken naar het meewegen van de arbeidsduur bij de huidige werkgever bij premieberekening?

Arbeidskorting
De Hoge Raad oordeelde in november dat de arbeidskorting leidt tot discriminatie van arbeidsongeschikten. De opgepompte belastingkorting zorgt ervoor dat mensen die niet kunnen werken fors worden benadeeld. Ik hoop dat het kabinet dit knelpunt aanpakt. Een kabinetsbrief hierover laat nog op zich wachten. Wanneer komt er duidelijkheid?

WIA-dwangsommen
Eerder vroeg de SGP al aandacht voor dwangsommen bij niet tijdig beslissen. Met de enorme stapels WIA-aanvragen lopen die hard op. Het ministerie reageert dat ingezet wordt op het wegwerken van de achterstanden, maar dat is weinig succesvol: het aantal WIA-beoordelingen stijgt fors. Deze prikkel om tijdig te beslissen werkt niet meer. Wordt het tijdelijk buitenwerking stellen van deze dwangsommen voorbereid, vraag ik de minister.