Beter groen hier dan grijs elders

De Tweede Kamer debatteerde op. donderdag 20 maart in de plenaire zaal over maatwerkafspraken en de verduurzaming van de industrie. Vanuit het kabinet was minister Hermans afgevaardigd. De bijdrage van SGP-Kamerlid Flach is hieronder te lezen.

De slogan was: beter groen hier dan grijs elders. Helaas zien we dat laatste voor onze ogen gebeuren. LyondellBasell sluit zijn fabriek op de Maasvlakte. Mondiaal gezien een moderne, efficiënte, relatief duurzame fabriek, ook een toeleverancier van onze defensie-industrie. Toch valt hier het doek vanwege de hoge energie- en netkosten en het gebrek aan compensatie voor CO2-maatregelen. Bij andere fabrieken zie je dat modernisering uitgesteld wordt. Kortom, onze industrie staat onder grote druk.

Het is wrang dat fabrieken die temperaturen van zelfs meer dan tweeduizend graden aankunnen en werken met ketels waar weet ik niet hoeveel bar druk op staat, bezwijken vanwege politieke onwil om voor een eerlijker speelveld te zorgen.

Je zou kunnen zeggen: wat maakt het uit? Waarom moeten al die chemische fabrieken hier staan? Ik erken dat niet iedere fabriek strategisch even belangrijk is, maar we zien nu een onverantwoord domino-effect aankomen. Er staat veel op het spel.

Nederlandse fabrieken zijn relatief schoon en efficiënt. Het klimaat gaat er op achteruit als we hier fabrieken sluiten en vervolgens producten met een slechtere voetafdruk importeren. Fabrieken staan niet op zichzelf: in hun toeleveringsketen zitten veel Nederlandse mkb-bedrijven. Onze defensie is mede afhankelijk van wat onze industrie produceert. Gezien de geopolitieke spanningen is het verstandig om niet meer, maar minder afhankelijk te worden van landen als China en Rusland.

Nederland gaat de lasten voor de eigen industrie door ETS, CO2-heffing en energiebelastingen richting 2028 verdubbelen. Daar bovenop komen ook nog eens de stijgende netkosten. Tegelijkertijd kan de verduurzamingsslag onvoldoende gemaakt worden omdat infrastructuur op zich laat wachten. De minister doet haar best via maatwerkafspraken. Goed dat ze van bedrijven niet voor 2030 het onmogelijke wil vragen. Maar er is meer nodig om water onder de boot te houden! Ik zie een ongelijk speelveld met in ieder geval de omliggende landen, dat zich steeds scherper aftekent. Dáár is actieve ondersteuning via compensatieregelingen, tot vier keer lagere netkosten en tot drie keer lagere stroomprijzen. Duitsland en België zetten juist extra stappen om hun industrie tegemoet te komen. Dat zou de verschillen nog groter maken. Dat is wat de SGP betreft een onhoudbare situatie.

Er zijn een paar knoppen waar we snel aan moeten draaien.

• De netkosten moeten linksom of rechtsom omlaag.
  • Europese lidstaten gaan verschillend om met aanpassing van nettarieven en de toepassing van het kostenveroorzakingsprincipe. Oftewel onze ACM is strenger dan toezichthouders in andere EU-landen. Gaat de minister aandringen op harmonisatie en afstemming? Is extra korting mogelijk voor fabrieken die flexibiliteit leveren?

• De SGP wil prikkels voor verduurzaming houden.
  • Maar ga niet verder dan nodig en zet hier dan voldoende terugsluis tegenover. Zorg bijvoorbeeld voor verlenging van de Indirecte Kostencompensatie. Heroverweeg de CO2-heffing boven de ETS-prijs.
• Kom niet met waterstofverplichtingen die verder gaan dan in andere EU-lidstaten, zonder rugdekking voor bedrijven.
  • Ik herinner de minister aan de aangenomen motie om weg te blijven bij een onwerkbare groene waterstofverplichting voor ammoniakproductie. Geef ruimte voor blauwe waterstof.
• Er moeten snel stikstofvergunningen afgegeven worden voor verduurzamingsprojecten die op korte termijn voor tijdelijke stikstofuitstoot zorgen, maar op langere termijn juist voor forse reductie zorgen.
  • Europese jurisprudentie laat zien dat je dit aan elkaar mag koppelen en tegen elkaar mag wegstrepen.

Ik sluit af met de oproep die de SGP al eerder deed, toen met het oog op behoud van onderzeeërproductie in Nederland, nu met het oog op de Voorjaarsnota: laat onze industrie niet zinken! Beter groen hier dan grijs elders. Wie Hollandse glorie wegjaagt en Chinese waar importeert, verliest meer dan een fabriek.