Kom op voor boer en visser!

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 16 oktober over de begroting voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Namens het kabinet waren minister Wiersma en staatssecretaris Rummenie bij het debat aanwezig. De bijdrage van SGP-Kamerlid André Flach is hieronder te lezen.

Voor ik wethouder werd, had ik een drogisterij-onderneming in de Alblasserwaard. Ik kon aan de kassa merken hoe het ging in de melkveehouderij. De agrarische sector was en is verweven met de samenleving. Het is voor boerengezinnen niet eenvoudiger geworden. Integendeel. Datzelfde geldt voor de visserij. Ik heb waardering voor deze bewindslieden die de vinger hebben opgestoken om alle uitdagingen op te pakken. Die zijn complex: juridisch, economisch én ecologisch. Realiseert u zich wel dat het gaat om kleine gezinsbedrijven, en niet om multinationals met een batterij administrateurs en juristen in dienst! En het gaat over voedselproductie, een eerste levensbehoefte.

Inzet SGP
De SGP heeft enkele belangrijke uitgangspunten. Handen en voeten geven aan ons rentmeesterschap door met sector en keten gestaag te werken aan minder milieubelasting en meer dierenwelzijn. Oog voor de praktijk: hoe kan een ondernemer meeschakelen? Meer doel- in plaats van middelvoorschriften.
Investeren in innovatie en praktijkonderzoek. Stoppers faciliteren, maar blijvers niet vergeten!

We hebben al intensief gedebatteerd over mest en stikstof. Ik laat ze niet ongenoemd, maar ik kijk ook verder, in de volgorde Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Budget
Er liggen flinke opgaven. Tegelijkertijd wordt bezuinigd. Hoe willen de bewindslieden de tot 2035 overblijvende 10 miljard euro zo effectief mogelijk inzetten? Is dat voldoende voor een steekhoudende aanpak, die mede nodig is om bijvoorbeeld de PAS-meldersproblematiek vlot te trekken?

Stikstof
De vele schrijnende PAS-knelgevallen kunnen niet wachten. In de zaak ViA15 liet Raad van State recent ruimte voor extern salderen op basis van de onderbouwing dat sprake is van daling van de stikstofdepositie en zo voldaan wordt aan het additionaliteitsvereiste. De wettelijke legalisatiedeadline dringt. Er is stikstofruimte beschikbaar. Graag alle hens aan dek.

Komt de minister snel met een wetswijziging die de deadline voor het legalisatieprogramma in lijn brengt met de onderliggende aanpak, zodat provincies en ondernemers juridisch sterker staan?

Eco-regeling
De SGP had extra budget geregeld voor de eco-regeling in 2024 om afspraken richting boeren na te komen. Hoe gaat de minister dit nu zélf oppakken? Hoe kan ze nu de vergoeding voor stikstofbindende gewassen afknijpen? Een akkerbouwer trok aan de bel: “Ik heb de bonenteelt opgepakt, investeringen gedaan, leergeld betaald. En nu wordt de vergoeding met driekwart teruggedraaid! Was ik er maar niet aan begonnen.”

Mestcrisis
Om het mestdrama te beperken is linksom of rechtsom meer mestplaatsing nodig. De Kamer pleit terecht voor het naar voren halen van de brede saneringsregeling voor verouderde stallen. Maar daar kan het niet bij blijven.
Welke derogatievarianten legt de minister op tafel? Het Rivierengebied heeft een goede waterkwaliteit en kan desnoods uitgezonderd worden van de Nitraatrichtlijn. De nutriënt verontreinigde gebieden kunnen ingeperkt worden als uitgegaan wordt van actuele data. Nogmaals, doe dat waar dat kan!
Brussel gaat niet over onze excretienormen. Maak hier gebruik van door álle gasvormige verliezen mee te rekenen. Helaas is mijn motie op dit punt gisteren verworpen. Maar, ik roep de minister nogmaals op deze mogelijkheid voor meer lucht te benutten. Er staat teveel op het spel voor duizenden gezinsbedrijven.

Dierwaardige veehouderij
De SGP waardeert de intentie om samen met de sector verder te werken aan een dierwaardiger veehouderij. Het convenantstraject liep goed. Voor een goed vervolg is echter geld nodig. Dat zit niet in de begroting. De vijf miljard euro komt pas per 2026. De noodzakelijke pilotpojecten kunnen echter niet wachten. Ik heb hiervoor een amendement ingediend en reken op steun. Op termijn zou een fiscale herinvesteringsreserve waardevol zijn. Winstmarges schommelen behoorlijk. Kijk bijvoorbeeld naar de vleeskuikenhouderij waar nu hoge omzetten gedraaid worden. Geef veehouders de kans om via zo’n herinvesteringsreserve geld opzij te zetten voor dierenwelzijn. Wil de minister hier serieus naar kijken?

Blauwtong
Tienduizenden schapen en koeien lijden onder het blauwtongvirus. Veehouders zijn geschrokken van de nieuwe variant. Wordt een beroep gedaan op Europese crisissteun om schapenhouders te ondersteunen ?

Visserij
Twee weken geleden hebben we gedebatteerd over de visserijopgaven. Er blijven veel vragen over de herziening van het quotastelsel, de hoge cofinancieringsdrempel voor innovatieprojecten, de invulling van saneringsregelingen en de ruimte op zee. Goed dat staatssecretaris en sector een uitvoeringsagenda opstellen. Wil hij toezeggen dat deze voor de Voorjaarsnota volgend jaar afgerond en met de Kamer gedeeld wordt?

Knelpunten gewasbescherming
De SGP maakt zich grote zorgen over de gewasbescherming. Belangrijke teelten, zoals die van groenten, aardappelen en uien, komen steeds meer in de knel door het beperkte middelenpakket. Telers zitten in het nauw. Ook dreigt resistentie. Ziet de minister het probleem?

Ja, de milieubelasting moet en kan verder ingeperkt worden. Maar laat dit niet ten koste gaan van een gevulde medicijnkast, desnoods op recept. Voor weerbare teelten en emissiereductie is praktijkonderzoek en ondersteuning cruciaal. Ik heb hiervoor een amendement ingediend. Wil de minister ook voor de lange termijn voldoende middelen reserveren?

Agrarisch natuurbeheer
De coalitie wil vanaf 2026 maar liefst 500 miljoen extra per jaar voor agrarisch natuurbeheer. Heel goed. We moeten agrarisch natuurbeheer volwaardig en langjarig gaan belonen als maatschappelijke dienst. Om provincies en collectieven mee te laten schakelen, is geleidelijke ingroei nodig. CU, CDA en SGP hebben samen een amendement ingediend om hier komend jaar al mee te beginnen. Pakt de minister deze handschoen op?

Wolf
Ik blijf het herhalen: het is hoog tijd dat we onze naïviteit richting wolven laten varen. Neem de Utrechtse Heuvelrug waar een wolvenroedel zich gevestigd heeft. Met een beperkte wildstand en veel kans op interactie wolf-mens, is dat vragen om problemen. Wolvengedragsdeskundigen geven duidelijk aan: een roedel verlaat niet zomaar zijn territorium. Is er te weinig wild dan zullen die wolven er alles aan doen, met of zonder wolfwerend raster, om vee te pakken te krijgen. Of erger. Dan moet je toch niet willen dat een wolf zich daar vestigt of went aan mensen? Ik blijf aandringen op stevig ingrijpen.
 
Aanpak rivierkreeft
De Amerikaanse rivierkreeft zorgt voor problemen in Nederlandse wateren. De invasieve exoot graaft in bodems en oevers, eet waterplanten en zorgt voor vertroebeling en algengroei. Dan doe je als boer je best voor schoner water en zie je dit gebeuren! Partijen wijzen naar elkaar. Dat helpt niet. Ik vind dat LVVN, primair verantwoordelijk voor bestrijding van de exotische rivierkreeft, in actie moet komen. Ik hoop op steun voor mijn amendement op dit punt.