Verlenging bestaande NAVO-missie in Irak

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 18 december met minister Brekelmans (Defensie) en minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) in commissieverband over Artikel 100 (Handhaving of bevordering internationale rechtsorde). De bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer is hieronder te lezen.

Wij vergaderen vandaag over een van onze meest wezenlijke verantwoordelijkheden als parlement, het uitzenden van een militaire missie. Daarom is het goed dat we dit debat met een brede delegatie Kamerleden voeren. Het is een verlenging van de bestaande NAVO-missie in Irak, maar alsnog wegen wij goed het mandaat, de doelen, de middelen en de risico’s.

Mandaat en gewenstheid
Voor de SGP is het mandaat belangrijk en dat het gastland Irak ons wil. Dit met het oog op draagvlak en resultaat dat staande blijft ook na ons vertrek. Daarom is het ook goed dat dit tijdens een recent monitoringsbezoek weer bevestigd is.

De SGP waardeert dat dit mandaat duidelijk en afgebakend is en een missie met gedeelde doelstellingen rond het opbouwen van de Irakese veiligheidssector. Dat is cruciaal. Deze doelstellingen steunde de SGP al eerder bij besluiten over NMI.
De meest effectieve anti-ISIS coalitie is een Irakese overheid die een eigen robuuste en rechtstatelijke veiligheidsaparaat heeft. Dit doet ertoe, en ook tegen de Sjiitische milities en de malafide invloed uit Iran. Daaraan dragen we een steentje bij. We helpen Irak opbouwen voor hun eigen en ons veiligheidsbelang. ISIS mag niet herrijzen en Sjiitische milities moeten gestopt worden.

Doelen en verwachtingen 
De noodzaak is hoog, echter moeten wij toch oppassen en de verwachtingen matigen. De lange termijndoelstellingen zijn weliswaar gedeeld, maar de voortgang is traag en de praktijk weerbarstig.

• Kan de minister verklaren waarom de voortgang traag is?
• Hoe gaat hij zich inzetten om de knelpunten voor effectiviteit weg te werken?

Concreet heb ik het dan over de beperkingen op bewegingen buiten Bagdad,
individuele motivatie van de Irakese counterparts en de omloopsnelheid van adviseurs. Ik focus graag op de omloopsnelheid van de adviseurs. De omloopsnelheid van adviseurs werd al in de brief van juli 2023 genoemd en nu in november 2024 weer.

Nu zegt de minister ons daarover in mei 2025 weer te informeren. Eigenlijk hoop ik daar eerder over te horen, inclusief of het echt mogelijk is om NMI adviseurs langer uit te zenden. Hoe denken de NAVO en andere landen daarover? Ook ik zie dat langere uitzending wel met nadelen voor het thuisfront komt.

• Kan het kabinet toezeggen dit in de rapportage van mei 2025 concreet te maken?

Toch leveren we een bijdrage en gaan we gestaag verder. De SGP heeft reeds en positieve grondhouding op basis van de artikel 100-brief en de beantwoording van feitelijke vragen.

Capaciteit
Ik waardeer dan bijzonder dat Nederland een betrouwbare NAVO-partner is en een aantal cruciale componenten voor de missie levert, Force Protection, Helikoptercapaciteit en de commandant.

• Is er bij die Force Protection teams onderweg genoeg medische capaciteit aanwezig, ook voor een non-combat missie?

Risico's
De missie is niet zonder enige risico’s. Er zijn alsnog sjiitische milities fel tegen onze aanwezigheid in Irak. Er is toenemende onrust en spanningen in Bagdad gaan mogelijk impact hebben.

• Verwacht de minister dat dit in de aanloop naar de Irakese verkiezingen nog toeneemt?
• En welke maatregelen neemt hij extra om zo effectief en veilig mogelijk te kunnen opereren?

Slot
Bedankt en ik zie uit naar de beantwoording.